ფლორიდის (აშშ) საერთაშორისო უნივერსიტეტის პროფესორს, მკვლევარ დევიდ კრამერს „ამერიკის ხმა“ ესაუბრება.

- ბატონო დევიდ, დიდი მადლობა ინტერვიუსთვის. თქვენი აზრით, რა სოციალური გავლენა აქვს დღემდე 28 ოქტომბერს ჩატარებულ არჩევნებს?

- ეს ბოლო არჩევნებია, რომლითაც საქართველოს პრეზიდენტი პირდაპირი წესით აირჩევა. ქართველები არჩევნებს სერიოზულად აღიქვამენ. თუ სწორად მახსოვს, არჩენებში ამომრჩევლის 50 პროცენტზე ცოტა ნაკლები მივიდა - სადღაც 46,7 პროცენტი. ვფიქრობ, ქართველები ძალზედ აფასებენ საკუთარ შესაძლებლობას აირჩიონ საკუთარი ლიდერები და გამოიყენონ არჩევანის უფლება. ვფიქრობ, „ქართულმა ოცნებამ“ სცადა, არჩევნებზე რაც შეიძლება მეტი ამომრჩეველი მიეყვანა. ამომრჩეველთა აქტივობაში ოპოზიციაც არის დაინტერესებული. არჩევნები, ძირითადად, საერთაშორისო სტანდარტების დაცვით ჩატარდა. თუმცა იყო კითხვები იმასთან დაკავშირებით, თუ რამდენად თანაბარი იყო პირობები. იყო ადმინისტრაციული რესურსის არამართებული გამოყენების [შემთხვევები]. საბოლოო ჯამში, არჩევნების პირველი რაუნდი ნორმალურად ჩატარდა.

- იმის გამო, რომ მეორე რაუნდში ორ კანდიდატს შორის მხარდაჭერა თითქმის თანაბრადაა გაყოფილი, არსებობს შიში, რომ შეიძლება მოხდეს რაღაც სახის არეულობა. თქვენ ხშირად დადიხართ საქართველოში და კარგად იცნობთ ქვეყნის პოლიტიკას. გამომდინარე იქიდან, რასაც იქ ხედავთ, ფიქრობთ თუ არა, რომ რაღაც სახის არეულობა ან ძალადობა შესაძლებელია?

- შემაწუხა იმან, რომ არჩევნებამდე რამდენიმე კვირით ადრე ოპოზიციური პარტიის ერთ-ერთმა წარმომადგენელმა მითხრა, რომ თუ სალომე ზურაბიშვილი არჩევნების პირველ რაუნდში გაიმარჯვებდა, ისინი ქუჩაში გავიდოდნენ. ეს, ცხადია, არ მოხდა. თუმცა, ამან ხაზი გაუსვა იმას, თუ რამდენად დაძაბული და პოლარიზებულია გარემო. მაშინ საქართველოდან იმაზე მეტად აღელვებული წამოვედი, ვიდრე ოდესმე. სახელმწიფო დეპარტამენტში ზოგიერთ ჩემს ყოფილ კოლეგას ამ შეშფოთების გადასაცემად ვესაუბრე კიდეც. იმედი მაქვს, რომ მეორე რაუნდში - არ აქვს მნიშვნელობა ვინ გაიმარჯვებს - ყველა მხარე აღიარებს შედეგებს. და თუ ხმების ხელმეორედ დათვლის საჭიროება დადგა, იმედია ეს მშვიდობიანი და სათანადო მეთოდით მოხდება.

- არსებობს მოსაზრება, რომ ქვეყანა ჩამოყალიბებულ დემოკრატიად მანამდე არ ითვლება, სანამ ძალაუფლების მშვიდობიანი გადაცემა ზედიზედ მინიმუმ ორჯერ არ მოხდება. როგორ ფიქრობთ, საქართველო ამ გზას ადგას იმის გათვალისწინებით, თუ რამდენად მაღალია ემოციური ფონი წინასაარჩევნოდ?

- პოლიტიკა ემოციური შეერთებულ შტატებშიცაა და ჩვენ დემოკრატიული ქვეყანა გაცილებით დიდი ხანია ვართ. დემოკრატია სწორხაზოვნად არ ვითარდება. ქვეყნები ზოგჯერ გზიდან უხვევენ ხოლმე და ამას სხვა ქვეყნებში ვხედავთ. ვფიქრობ, საქართველო ისევ დემოკრატიაა... ის, რაც ყველაზე მეტად მაღელვებს, სამოქალაქო საზოგადოებაზე თავდასხმებია. სამოქალაქო საზოგადოება საქართველოს დემოკრატიული წარმატების ცენტრალური ნაწილია. ვნახეთ ზოგიერთი საშინელი და მახინჯი თავდასხმა „საერთაშორისო გამჭვირვალობასა“ და სხვა ჯგუფებზე. პარლამენტის თავმჯდომარემ ტერმინი „ფაშიზმი“ არასდროს არ უნდა გამოიყენოს.

- თქვენი აზრით, საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი რაიმე ფაქტორს წამოადგენს მეორე ტურამდე წინასაარჩევნო პერიოდში?

- კი, გრიგოლ ვაშაძე მისი პარტიის წევრია, ფაქტობრივად მისი გუნდის ნაწილია. თუმცა არ ვიტყოდი, რომ ის დომინანტური ფაქტორია - ალბათ, არც ისე დიდი, როგორც თვითონ სურს. საქართველოში მასზე გრძნობები შემორჩენილი ჯერ ისევ არის. ის აღარ არის საქართველოში, აღარ არის უკრაინაში. საქართველოსთვის მოვიდა დრო წინ წავიდეს და წარსული უკან დატოვოს და არჩევნებში ხმა იმაზე დაყრდნობით მისცენ, თუ ვინ არის საუკეთესო კანდიდატი და არა იმის გათვალისწინებით, თუ ვინ დგას მათ უკან.

- ჩანს, რომ მიხეილ სააკაშვილი მოტივირებულია იმით, რომ პოლიტიკაში დაბრუნდეს და საქართველო შესაძლოა ერთადერთი ადგილი იყოს ამისთვის...

- საქართველოში დაბრუნება ახლა პრობლემური იქნება. შეიძლება მას სურდეს საქართველოში დაბრუნება, მაგრამ ეს გამოწვევების და საფრთხეების გარეშე არ იქნება. ის საკუთარ ქვეყანას ემსახურა, ძირითადად კარგად ემსახურა - უნაკლო ლიდერი ნამდვილად არ იყო - მაგრამ ვფიქრობ, საქართველოს სჭირდება იყუროს მომავლისკენ და არა წარსულისკენ.

- რას ეტყოდით საქართველოს არჩევნების წინ?

- საქართველომ თავს უფლება არ უნდა მისცეს [ამ არჩევნებში] არასწორი ნაბიჯები გადადგას. შეცდომას ყველა ქვეყანა უშვებს. შეცდომები დემოკრატიის ბუნებრივი ნაწილია. იმას ვგულისხმობ, რომ არ შეიქმნას დიდი პრობლემა. საქართველო პატარა ქვეყანაა, რომელსაც საკუთარი წარმატების გამო დიდ ყურადღებას აქცევენ. [...] ევროპაში არსებობს მთავრობები, რომლებიც საქართველოს სიამოვნებით დააიგნორებენ, თუ ქვეყანა არასწორი გზით წავა. საქართველომ შეიძლება ამერიკის ფოკუსი და ყურადღებაც დაკარგოს, თუ დემოკრატიულ კურსზე არ დარჩება და ევროპულ თანამეგობრობასთან უფრო ახლო ინტეგრაციას არ გააგრძელებს. ასე რომ, საქართველომ წარმატებული განვითარება უნდა გააგრძელოს, როგორც არ უნდა იყოს ეს [წარმატება] განსაზღვრულია.

საქართველოს ტერიტორიის 20 პროცენტი ოკუპირებულია. მას ბევრი გამოწვევა აქვს, მაგრამ სწორ გზაზე სიარული უნდა გააგრძელოს. საქართველო ვერ მისცემს თავს უფლებას შეცდომა დაუშვას, რომლის თავიდან აცილებაც, ჩემი აზრით, შესაძლებელია. მე საქართველოს და საქართველოს მოქალაქეებს უდიდეს პატივს ვცემ და მათი მჯერა. დარწმუნებული ვარ, ისინი სწორ ნაბიჯს გადადგამენ.

- რა იქნება დიდი შეცდომა, რომელზეც თქვენ საუბრობთ?

- ძალადობა. გაყალბებული არჩევნები, რაღაც ისეთი, რაც საქართველოს იმ გზიდან გადააგდებს, რომელსაც ის ამდენი ხანია დგას. საქართველო დემოკრატიის, იმედისა და წარმატების კუნძულია და ეს ასე უნდა დარჩეს და არ ჩაიძიროს ისე, როგორც ეს სხვებს დაემართათ.



წყარო: «Radio Voice of America» (აშშ)